Οι ριζικές ανατροπές που επιφέρει η κατάρρευση του πυλώνα που στήριξε το δολάριο μετά τον τερματισμό της συνθήκης του Bretton Woods το 1971!!!
Η εμφάνιση του πετρο-γουάν και ο ρόλος του Bitcoin!!!
Τελικά το διακύβευμα για τους Αμερικανούς αποκαλύπτεται πως είναι πολύ πιο σοβαρό από το να «χάσουν» την Ουκρανία.
Αυτό που απειλείται, είναι το αποτελεσματικότερο όπλο των ΗΠΑ: το δολάριο. «Υπέρογκο προνόμιο», όπως το είχε αποκαλέσει από παλιά ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, ως τότε υπουργός Οικονομίας της Γαλλίας.
Δεν γνωρίζουμε αν υπήρξε σοβαρή αμφισβήτηση του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος πριν τα γεγονότα της Ουκρανίας ή αν προέκυψε ως αντίδραση στις κυρώσεις των Δυτικών έναντι της Ρωσίας.
Ίσως δεν θα το μάθουμε ποτέ.
Αν και στο σημείο που βρισκόμαστε, λίγη σημασία έχει.
Πέραν κάθε αμφιβολίας όμως, βρίσκεται σε διαδικασία κατάρρευσης ο πυλώνας που στήριξε το δολάριο μετά τον τερματισμό της συνθήκης του Bretton Woods το 1971: το καθεστώς του πετροδολαρίου.
Το απόλυτο εκδοτικό προνόμιο
Για τους Αμερικανούς το holy grail (ιερό δισκοπότηρο) της οικονομίας είναι το προνόμιο στο απεριόριστο τύπωμα χρήματος στο διηνεκές.
Λύνει όλα τα προβλήματα της ύφεσης, της ανεργίας, της ανταγωνιστικότητας.
Ωστόσο έχει ένα βασικό πρόβλημα: αν τυπώνεις από κοπανιστό αέρα, έχοντας ως πρώτη ύλη μόνο το χρέος, δημιουργείς πληθωρισμό!!!
Εκτός αν το νόμισμά σου έχει την ιδιότητα του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, όπως είδαμε προχθές.
Οι Αμερικανοί βρήκαν τη λύση το 1974.
Να υπάρξει αέναη παγκόσμια ζήτηση του δολαρίου, η οποία όμως ιδανικά να μην περιορίζει τη δυνατότητα «εκτύπωσης», όπως υπήρξε με τον χρυσό.
Πώς προέκυψε το απόλυτο εκδοτικό προνόμιο; Πώς οι ΗΠΑ μπορούσαν να τυπώσουν δολάρια κατά το δοκούν;
Μέσω της συμφωνίας ανακύκλωσης των πετροδολαρίων με τη Σαουδική Αραβία.
Η συμφωνία προέβλεπε πως οι συναλλαγές πετρελαίου θα εκκαθαρίζονται αποκλειστικά σε αμερικανικό δολάριο!!!
Κατόπιν τα πλεονάσματα της Σαουδικής Αραβίας από τις εξαγωγές πετρελαίου θα επενδύονταν σε αμερικανικά χρεόγραφα (στην πορεία προστέθηκαν και μετοχές και ομολογίες του ιδιωτικού τομέα, real estate, κ.λπ.) ενώ οι ΗΠΑ θα πρόσφεραν, εκτός από ασφαλείς τοποθετήσεις των πλεονασμάτων, στρατιωτική προστασία και τεχνολογική και βιομηχανική τεχνογνωσία.
Αντίστοιχες συμφωνίες έγιναν με όλες τις χώρες του ΟΠΕΚ μέχρι το 1975.
Αν δεν εξαναγκάζονταν οι υπόλοιπες χώρες να πληρώνουν σε δολάρια για να αγοράζουν πετρέλαιο, δεν θα υπήρχε το κίνητρο για να χρησιμοποιούν δολάρια στο διεθνές εμπόριο.
Αντίθετα, στις ΗΠΑ έδωσε τη δυνατότητα να αγοράζουν πετρέλαιο με ένα νόμισμα το οποίο μπορούν να τυπώνουν όσο θέλουν!!!
Το σύστημα λειτούργησε καλά για τους Αμερικανούς, με ορισμένες παραφωνίες οι οποίες αντιμετωπίστηκαν άμεσα και δραστικά, δίνοντας τροφή για θεωρίες συνωμοσίας.
Ότι δηλαδή η αμφισβήτηση του δολαρίου ως μέσου πληρωμής για πετρέλαιο αποδείχθηκε ανθυγιεινή δραστηριότητα για όποιον το προσπάθησε, όπως ο Σαντάμ Χουσεΐν ή ο Καντάφι.
Η μεγάλη ανατροπή
Βέβαια οι Αμερικανοί ποτέ δεν είχαν αντίπαλο του μεγέθους της Ρωσίας, υποστηριζόμενο μάλιστα από την Κίνα.
Μέχρι σήμερα, η Κίνα αγόραζε πετρέλαιο με γουάν από μικρούς παραγωγούς όπως η Νιγηρία και η Αγκόλα.
Καμία σοβαρή ποσότητα όμως.
Ωστόσο τα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν.
Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, οι Σαουδάραβες φέρονται αποφασισμένοι να πραγματοποιήσουν πωλήσεις στην Κίνα με βάση το γουάν!!!
Ή τουλάχιστον βρίσκονται σε συνομιλίες.
Η εμφάνιση του πετρο-γουάν τρίζει τα θεμέλια του δολαρίου ως πυλώνα του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος.
Από τη στιγμή που δεν θα υπάρχει ανάγκη να περνάει κανείς από το δολάριο για τις συναλλαγές, η αξία του δολαρίου θα αλλάξει ριζικά και θα αποτυπώνει αναπόφευκτα τη δύναμη της οικονομίας των ΗΠΑ.
Εάν για κάποιο λόγο το Ριάντ αποσυρθεί από τη συμφωνία να πουλάει το πετρέλαιό του σε δολάρια και αποφασίσει να πουλάει σε γουάν, θα βάλει το μεγαλύτερο καρφί στο κορμί του δολαρίου.
Καλά όλα αυτά, θα πει κάποιος, αλλά γιατί να δεχτούν οι Σαουδάραβες;
Επειδή η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο!!!
Γνωρίζουν ότι οι Αμερικανοί που μέχρι πρόσφατα ήταν ο καλύτερος πελάτης τους, επιδιώκουν να γίνουν ενεργειακά αυτόνομοι.
Για αυτό είχαν ευνοήσει τις επενδύσεις στο σχιστολιθικό αέριο, παρόλο που είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό για το περιβάλλον.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι όπως αποκάλυψε η Wall Street Journal, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προσπάθησε να επικοινωνήσει με τους ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, οι οποίοι δεν σήκωναν το τηλέφωνο!!!
Αντίθετα γίνονται όλο και πιο επικριτικοί για την αμερικανική πολιτική στον Κόλπο!!!
Μα στην εποχή μας, στο κατώφλι της μεταβιομηχανικής κοινωνίας, παραμένει τόσο σημαντικό το πετρέλαιο;
Η οικονομική δραστηριότητα και η ενέργεια είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Η ανάπτυξη απαιτεί ενέργεια και η ενέργεια παράγει ανάπτυξη.
Μόλις δύο αιώνες νωρίτερα, η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων ζούσαν σε αγροτικές περιοχές. Σήμερα οι περισσότεροι έχουν μόνιμη κατοικία σε κάποια μεγαλούπολη.
Η ομαλή λειτουργία των αστικών κέντρων απαιτεί σταθερή ροή τροφίμων, ενέργειας, νερού.
Μόνο για να συντηρηθεί μια μέση πόλη του ενός εκατομμυρίου κατοίκων, ανά 24ωρο, χρειάζεται τεράστιες ποσότητες τροφίμων, εκατοντάδες τόνους πόσιμου νερού και χιλιάδες τόνους καυσίμων.
